13. yüzyılda yaşayan Ömer Hayyam müslüman olup olmadığını konusunda araştırılmaya devam ediyor. Selçuklu döneminde yaşamış hakkında kitaplar yazılan ünlü matematikçi, filozof, astronom ve şair Ömer Hayyam’ın tartışmalara neden olan hayatından bahsetmeye doğumundan başlamak gerikirse; Hayyam 1048’de Nişabur’da doğdu. Cebir, aritmetik geometri, astronomi, müzik ve tıpla ilgilenen, modern dönemde daha çok rubaileriyle tanınan Ömer Hayyam, 1123 ve 1129 yılları arasında Nişabur da öldüğü bilinmektedir.
Güneş Takvimi
Ömer Hayyam doğa bilimleri ile metafizik başta olmak üzere felsefeyle uğraşmış döneminde büyük bir matematikçi ve filozof olarak tanımasına rağmen şair yönü ön plana çıkmış bir isim değildi. Selçuklu sultanı Melikşah’ın daveti üzerine o dönemde kullanılan takvimini düzeltilmesinden yeni bir rasathane kurulmasından sorumlu bilimsel heyette bulunmuştur. Heyet yeni bir takvim hazırlamıştır bu takvim ise güneş takvimidir. Sultan takdirini alan Hayyam daha sonra bilimle ilgilenmeye devam etmiştir.
Ömer Hayyam müslüman mı?
Araştırmayı sorgulamayı hayatının hiçbir döneminde bırakmayan Hayyam’ın müslüman olduğuna dair ya da dindar bir müslüman olduğunu gösteren açık deliller bulunmamaktır. Araştırmacılar Ömer Hayyam’ın agnostik olduğu kanısına vardı. Bu nedenle toplumun bazı kesimleri tarafından dinsiz olarak tanımlanır. Fakat Agnostik, tanrının varlığının veya yokluğunun bilinmediğini, bilinemeyeceğine inan kişilere denir.
Ömer Hayyam sözleri
Son zamanlarda rubailer adlı eseriyle ön plana çıkan hayyam bu şiirlerin yıllar sonra bu kadar etki ve tartışma yaratacağı önceden tahmin edemememişti. Cennet ve cehennem tasvirini, dünyadaki güzel bir gün geçiriliyorsa cenneti yaşıyoruz, kötü bir gün geçiriliyorsa cehennemi yaşıyoruz diye özetlemişti. Ruabilerde sıkça şarap, tanrı, kadın gibi imgelerden bahsediyor. Bazı rubaileri ise bastelenip günümüz müziğinin ilham kaynağı olmuştur.
Ömer Hayyam’dan bir rubai dörtlüğü
Bir şeyh bir fahişeye dedi ki:” Sarhoşsun her zaman bir başkasının tuzağına düşüyorsun!”
O cevap verdi: “Ey şeyh! Ben hakikaten senin dediğin gibiyim, fakat acaba sende göründüğün gibi misin?”
Ömer Hayyam’ın Ölümü Üzerine
Şehr Zuri’nin dediğine göre Ömer Hayyam ölmeden önce yatsı namazında secdeye kapanarak şunları söyledi: “Yarabbim bilirsiin ki, ben seni bileceğin kadar bildim. Bana mağfiret et. Hakikaten seni bilmem, gufranıma vesiledir” dedi ve ruhunu orada teslim etti.
Ömer Hayyam hakkında yazılan bazı kitaplar
Dörtlükler – Hasan Ali Yücel Klasikleri Ömer Hayyam
Rubailer Ömer Hayyam – Liya yayınları
Bir Çöl Rüzgarı Ömrümüz Ömer Hayyam Sia yayınları
Rubailer Ömer Hayyam Nilufer yayınları
Ömer Hayyam Aforizmalar – Rusça Ömer Hayyam
Sırrı Giz Eylediler Ömer Hayyam – Totem yayınları
Sevgili Seninle Ben Pergel Gibiyiz: İki Başımız – Ömer Hayyam
